ਪੀਲੀਆ
ਪੀਲੀਆ
ਪੀਲੀਆ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਚਮੜੀ, ਸਕਲੇਰੀ (ਅੱਖ ਦਾ ਚਿੱਟਾ ਹਿੱਸਾ) ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੇਸਦਾਰ ਝਿੱਲੀ ਦੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਰਲ ਵੀ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਇਸ ਨੂੰ icterus ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਖੂਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿਲੀਰੂਬਿਨ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਿਲੀਰੂਬਿਨ ਇੱਕ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਉਤਪਾਦ ਹੈ ਜੋ ਉਦੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਇਸਨੂੰ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਰਾਹੀਂ ਜਿਗਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਸਨੂੰ ਫਿਰ ਇੱਕ ਪਾਚਨ ਤਰਲ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਬਾਇਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਬਿਲੀਰੂਬਿਨ ਸਟੂਲ ਦੁਆਰਾ ਡਿਸਚਾਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਬਚਿਆ ਪਿਸ਼ਾਬ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਬਿਲੀਰੂਬਿਨ ਨੂੰ ਜਿਗਰ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੀਲੀਆ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪੀਲੀਆ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਲੱਛਣ
ਪੀਲੀਆ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਨਵਜੰਮੇ ਪੀਲੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਜਿਗਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਖੂਨ ਤੋਂ ਬਿਲੀਰੂਬਿਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਸੈਸ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪੀਲੀਆ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
ਪੀਲੀਆ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੀਲੀਆ ਦਾ ਇਲਾਜ ਇਸ ਦੇ ਮੂਲ ਕਾਰਨ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਇਲਾਜ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਹੈਪੇਟੋਸੈਲੂਲਰ ਪੀਲੀਆ: ਇਹ ਜਿਗਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਜਾਂ ਸੱਟ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਗਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਾਗਾਂ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਅਤੇ ਪਰਜੀਵੀ ਲਾਗਾਂ ਕਾਰਨ ਵੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹੈਪੇਟੋਸੈਲੂਲਰ ਪੀਲੀਆ ਦਾ ਇਲਾਜ : ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਜਿਗਰ ਦੇ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟੇਸ਼ਨ ਜਾਂ ਜਿਗਰ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਲਾਜ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੋਰ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਹੈਮੋਲਾਈਟਿਕ ਪੀਲੀਆ: ਇਹ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਏਰੀਥਰੋਸਾਈਟਸ ਜਾਂ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਵਧੇਰੇ ਬਿਲੀਰੂਬਿਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਮਲੇਰੀਆ, ਅਨੀਮੀਆ ਆਦਿ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਹੇਮੋਲਾਈਟਿਕ ਪੀਲੀਆ ਦਾ ਇਲਾਜ : ਇਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਖਾਸ ਕਾਰਨ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਰੁਕਾਵਟ ਵਾਲਾ ਪੀਲੀਆ: ਇਹ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬਿਲੀਰੂਬਿਨ ਬਲੌਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਗਰ ਤੋਂ ਡਿਸਚਾਰਜ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਅਬਸਟਰਕਟਿਵ ਪੀਲੀਆ ਦਾ ਇਲਾਜ : ਰੁਕਾਵਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਬਾਇਲ ਡੈਕਟ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਜਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਰਜਰੀ ਵਿੱਚ ਪਿੱਤੇ ਦੀ ਥੈਲੀ ਜਾਂ ਬਾਇਲ ਡੈਕਟ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਪੀਲੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਪੀਲੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੱਛਣ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਹਨ:
- ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਸਕਲੇਰੀ ਦਾ ਰੰਗ ਪੀਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
- ਪਿਸ਼ਾਬ ਦਾ ਰੰਗ ਵੀ ਪੀਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
- ਚਮੜੀ ਦੀ ਖੁਜਲੀ
ਪੀਲੀਆ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲੱਛਣ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ:
- ਬੁਖ਼ਾਰ
- ਪੇਟ ਦਰਦ
- ਉਲਟੀਆਂ
- ਭਾਰ ਘਟਾਉਣਾ
- ਸੁਸਤੀ, ਅੰਦੋਲਨ, ਅਤੇ ਉਲਝਣ
- ਚਮੜੀ ਦਾ ਰੰਗ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਸਕਲੇਰਾ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੀਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੱਚੇ ਦੀ ਠੋਡੀ 'ਤੇ ਹਲਕਾ ਜਿਹਾ ਦਬਾ ਕੇ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਾ ਪੀਲੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਜੇਕਰ ਕੁਝ ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਰੰਗ ਪੀਲਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸ਼ੱਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਾ ਪੀਲੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ।
ਪੀਲੀਆ ਦੇ ਵਾਧੂ ਲੱਛਣ ਜੋ ਨਿਆਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ
- ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਰੋਣਾ
- ਚਮੜੀ ਦੇ ਟੋਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ
- ਮਾੜੀ ਖੁਰਾਕ
- ਪਿਸ਼ਾਬ ਦਾ ਰੰਗ ਪੀਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
- ਨੀਂਦ ਅਤੇ ਸੁਸਤ
Comments
Post a Comment